Welke groeistrategie voor jouw coöperatie: schaalvergroting of -verdieping?

(Burger)coöperaties en sociale ondernemingen groeien op heel diverse manieren.

Dat blijkt uit een onderzoek naar de groeistrategieën van drie Vlaamse hernieuwbare energiecoöperaties – REScoops: Ecopower, BeauVent en Bronsgroen. En hun strategieën blijken heel divers:

• Conventionele bedrijfsgroei/schaalvergroting: meer leden, investeringen in grote hernieuwbare energie-installaties, enz.
• Verdieping via sociale innovaties: aanpakken van energiearmoede, hulp voor energiearme huishoudens door middel van energiebesparings- en efficiëntiemaatregelen.
• Combinatie van beide – dus schaalvergroting en -verdieping. Dit resulteert in gematigde bedrijfsgroei en tegelijk de maximalisatie van maatschappelijke impact.

Met deze vaststelling in het achterhoofd onderzochten de onderzoekers (Thomas Bauwens, Utrecht; Benjamin Huybrechts, Luik-Chaire Cera en Frédéric Dufays, Kenniscentrum Coöperatief Ondernemen) ook de motivaties van coöperaties om verschillende strategieën te hanteren.

Dit blijkt een gevolg te zijn van de keuzes die reeds in de oprichtingsfase zijn gemaakt. Vooral de positionering van de organisatorische missie is van belang. Deze bevindt zich op het continuüm tussen:

• wederzijds belang: het dienen van de belangen van de leden
• en algemeen belang: het dienen van het bredere belang van de samenleving of specifieke achtergestelde doelgroepen.

In tegenstelling dat wat eerder gedacht werd toont dit onderzoek aan dat een focus op wederzijds belang geassocieerd kan worden met vergrotingsstrategieën (schaalvergroting), terwijl een focus op het algemeen belang eerder leidt tot verdiepingsstrategieën, die minder gericht zijn op bedrijfsgroei.

Bovendien zijn er ook wederzijdse invloeden, aangezien de strategiekeuzes van coöperaties ook worden beïnvloed door de positionering van andere organisaties in het veld. Ze tonen aan hoe coöperaties kunnen samenwerken met elkaar, opdat ze hun meervoudige missie (wederzijds en algemeen belang) beter kunnen realiseren.

Leerpunten voor coöperaties

• Er is geen “one size fits all” uitbreidingsstrategie voor coöperaties
• De strategie hangt af van welke de coöperatieve missie is: vergroting/verdieping en wederzijds/algemeen belang
• Uitbreidingsstrategieën kunnen worden gecombineerd, in het bijzonder voor de samenwerking tussen coöperaties om zo een grotere impact te realiseren

Bron:

'Understanding the Diverse Scaling Strategies of Social Enterprises as Hybrid Organizations: The Case of Renewable Energy Cooperatives', Thomas Bauwens, Utrecht University, Benjamin Huybrechts, HEC Liège and Frédéric Dufays, KU Leuven

Download de PDF