Coöperaties zorgen voor waterzekerheid in de landbouw

Water wordt een kostbare grondstof in de land- en tuinbouw. De droge zomers van de voorbije jaren benadrukken de kwetsbaarheid van de sector. Maar droogte of niet, elke economische sector moet spaarzaam omgaan met water, ook de landbouw.

Een irrigatiesysteem laat toe water naar akkers te brengen die extra watertoevoer nodig hebben. Zo vindt water op een eenvoudige manier de weg van waterwegen of gesloten vijvers, meren, grindputten of andere waterbuffers naar het veld. Irrigatie is een techniek die al sinds de oudheid in gebruik is, overal ter wereld.

Investeren in een irrigatiesysteem kost wel veel geld en wie eigenaar is van het systeem heeft de macht in handen. Door een coöperatie op te richten die eigenaar en beheerder is van het irrigatiesysteem, houden landbouwers het stuur in eigen hand. Al in 2001 richtten tientallen boeren uit Kinrooi Ciro cv op (Coöperatieve Irrigatie Ruilverkaveling Ophoven). Zij pompen water uit de nabijgelegen grindputten en besproeien hun teelten bij watertekort.

In 2017 ging Inero cv van start in het West-Vlaamse Ardooie. Inero is een coöperatie van land- en tuinbouwers waarvan de velden in de buurt van Ardo liggen. Ardo is een diepvriesverwerker voor wie de aanvoer van groenten cruciaal is. Het bedrijf gebruikt heel veel water voor het wassen en blancheren van de groenten. Na gebruik wordt dat water gezuiverd en opgeslagen in een waterbekken, een zware investering die wel rendeert als het water daarna terug gebruikt kan worden. Ardo vond zijn compagnon in Inero, de coöperatie van landbouwers die opgericht werd nadat Ardo in de landbouwsector polste of er interesse was voor het irrigatie-idee. Een win-win voor alle partijen die feilloos invulling geeft aan het circulaire economieprincipe waar Vlaanderen meer wil op inzetten.

Vermoedelijk zullen er in de toekomst nog meer van die initiatieven ontstaan. Ciro en Inero kunnen zeker voor inspiratie zorgen. Maar behalve waterzuivering zullen ook andere technologieën in de toekomst uitgerold worden om bruikbaar water te verzamelen. Zo wordt de piste onderzocht rond ondergrondse wateropslag (ASR, Aquifer Storage & Recovery). In Nederland laat men een zoetwaterbel drijven op brakwater maar ook in Diksmuide wordt de ASR-methode onderzocht. Ook bij ASR zal een aansluiting het gestockeerde water naar de plaats van waterconsumptie brengen.

Ondertussen wordt ook onderzocht of uit mestverwerking bruikbaar water voor irrigatie kan gerecupereerd worden. Werkt die technologie, dan kunnen (coöperatieve) mestverwerkingsinstallaties water aanleveren om de nabijgelegen velden te bevloeien.

Gezien de grote investeringen, de gebiedsbenadering en/of het sectoroverschrijdende karakter van waterprojecten, zal de realisatie vermoedelijk vaak in een samenwerkingsverband gebeuren. Laat ons hopen dat het coöperatieve ondernemingsmodel overwogen wordt. Een coöperatie is doelgedreven en niet winstgedreven. Als coöperatie een oplossing zoeken voor het tekort aan kwaliteitsvol water gebeurt zonder twijfel op een andere manier dan wanneer dit vanuit een andere, winstgedreven vennootschap gebeurt. Zeker als je de lange termijn voor ogen houdt.

Heb je een idee rond coöperaties in land- en tuinbouw en zoek je ondersteuning? Neem dan contact op met Anne-Marie Vangeenberghe (Interteamlid Innovatiesteunpunt voor Landbouw en Platteland & Cera).

Bron: Boer&Tuinder, 4 juli 2019

Download de PDF