Topjuristen: “coöperaties, oplossing voor zelfstandigen die voor platforms werken”

werkerscoöperaties
19 februari 2019
Ondernemingen coöperaties

Maaltijdbezorgers, fietskoeriers en andere zelfstandig ondernemers zonder personeel (Nederland: zzp'ers) mogen vanwege het kartelverbod onderling geen afspraken maken over tarieven en medezeggenschap. Een werkerscoöperatie (n.v.d.r. of ondernemingencoöperatie) zou dat wel kunnen, aldus de arbeidsrechtadvocaten Jaap van Slooten en Jorinde Holscher. De leden zouden kunnen staken om betere voorwaarden af te dwingen. Uber, Deliveroo en andere platformbedrijven hoeven op hun beurt niet bang te zijn dat ze tot werkgever worden bestempeld, met alle sociale verplichtingen van dien.

Van Slooten is hoogleraar arbeidsrecht in Amsterdam. Net als Holscher is hij verbonden aan het kantoor Stibbe, dat onder meer platformbedrijven adviseert.

Pogingen van de Nederlandse minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken om zzp-constructies onder een bepaald tarief te verbieden, stuiten op Europese bezwaren. Zo'n verbod staat op gespannen voet met de in het EU-verdrag verankerde vrijheid van vestiging en dienstverlening.

De werkerscoöperatie zou die klippen kunnen omzeilen, denken Holscher en Van Slooten. Op het kartelverbod zijn namelijk uitzonderingen mogelijk voor ondernemingen die duurzaam als collectief en economische eenheid actief zijn. Zuivelcoöperaties bijvoorbeeld, of advocatencollectieven. Het zou bovendien op heel korte termijn een oplossing kunnen bieden. 'Als je vandaag naar de notaris gaat, kun je morgen beginnen. Je hoeft de wet niet te veranderen', zegt Van Slooten. Voorwaarde is wel dat de organisatie substantie heeft, met een bestuur dat namens de leden onderhandelt. 'Het mag geen papieren constructie lijken.'

De Nederlandse Vakbond FNV ziet niets in het voorstel, althans niet voor deze groep. 'Wij zijn helemaal voor coöperaties, maar alleen voor echte ondernemers, bijvoorbeeld in de zorg, met goede tarieven en meerdere opdrachtgevers,' reageert Marianne van Noort van FNV Zelfstandigen.