Zelfsturende teams, kan het toch werken?

Zelfsturende teams, waar het personeel de zaken onderling regelt, raakten de afgelopen jaren in de mode. Maar sinds kort klinken er twijfels. Enkele grote Nederlandse organisaties stopten alweer met zelfsturing in de thuiszorg en de wijkverpleging. Eindigt het 'managerloze' tijdperk voordat het goed en wel begonnen is?

(Voorlopig) niet bij Helpgewoon, een groep van 17 werkerscoöperaties in de zorg- en welzijnssector, samen goed voor 154 leden. Zij lieten zich inspireren door Schoongewoon, een werkerscoöperatie van schoonmaaksters.

Nederland was altijd een land van coöperaties. En bij hoogopgeleiden, zoals accountants, advocaten en medisch specialisten is het de normaalste zaak van de wereld dat collega’s het onderling regelen. Maar in de schoonmaakbranche? Schoongewoon toonde dat het kan.

En ook met Helpgewoon gaat het goed. Niet alleen als werkerscoöperatie, maar ook met de zelfsturing. Het probleem met zelfsturing is volgens hen dat gevestigde ondernemingen niet écht durven breken met de oude manier van werken. ‘Vanaf nu ben je zelfsturend, krijgt zo’n team dan te horen. Maar stiekem blijven de bedrijven ze toch controleren. Ze geloven niet werkelijk dat hun mensen dat kunnen. Als de oude manager ook nog eens onderdeel van het team blijft, is zelfsturing al helemaal een illusie.’

Wat niet wil zeggen dat bij Helpgewoon alles van een leien dakje gaat, geven ze eerlijk toe. Eén coöperatie vertrok. Meerdere collega’s gooiden het bijltje erbij neer. ‘Dit past niet bij iedereen’, meent Van der Schoor. ‘Wie wil werken van 9 tot 5 en daarna de telefoon uit, is beter af bij een baas.’