"Een groeiende groep wil ondernemen, maar de nadelen niet alleen dragen"

Mondragon blijft uiteraard een fascinerende groep van zo'n 100 werkerscoöperaties, de meeste industriële maakbedrijven, in handen van zo’n 30.000 medewerkers-aandeelhouders.

Maar in het artikel komen ook de praktijkverhalen van drie inspirerende Belgische werkerscoöperaties, die begeleid werden door Cera ruim aan bod:

• Impact advocaten: "Met dit model rekenen we af met de oude demonen van onze sector. In een traditioneel advocatenkantoor is het kapitaal meestal in handen van één of twee personen. Zij hebben alle stemmen en nemen dus alle beslissingen ", aldus Coralie Mattelaer en Marleen Denef over het waarom en hoe van impact advocaten.
• Bij Endeavour kwamen er vorig jaar drie nieuwe vennoten bij. "Zij bouwen mee aan Endavour, ze zorgen mee voor groei en succes. We willen die mensen daarvoor belonen. Ze krijgen verantwoordelijkheid en zeggenschap." Ook voor een oprichter ziet Desmet voordelen. "Waarom alle aandelen bijhouden? Dan moet je alles zelf beslissen. Met dit model zorg je ervoor dat je zelf niet de flessenhals vormt.”
• "Ik hoor dat concullega’s soms een jaar moeten zoeken om een vacature ingevuld te krijgen. Bij ons loopt dat vlot. Mensen worden aangetrokken door ons model, door het idee van gelijkheid, het gevoel van samen uit, samen thuis”, getuigt Steven Vancraesbeek over Thuisverpleging Meerdael, dat al acht jaar een werkerscoöperatie is.

De jongste jaren groeit de interesse voor het model, merken de nog relatief weinig werkerscoöperaties in ons land. "Toen wij begonnen, waren we de eerste in de thuisverpleging. We werden gezien als die geitenwollen sokken. Nu zijn er nog coöperaties in onze sector, onder meer een in Limburg", aldus Vancraesbeek.

Er zijn veel redenen waarom een werkerscoöperatie een geschikt model kan zijn.

Voor werknemers kan het een manier zijn om inspraak te krijgen, voor zelfstandigen om de lasten van hun statuut te delen. Daarnaast is het ook interessant om een onderneming over te dragen. "Noem het een derde weg. Als je kinderen het bedrijf niet overnemen, waarom zou je het dan niet verkopen aan je werknemers?", vertelt Hannes Hollebecq, adviseur coöperatief ondernemen bij Cera, de grootste coöperatie van ons land.

Wie peilt naar de voordelen van een werkerscoöperatie, krijgt steevast een 'maar' op het hart gedrukt: je moet er wel iets voor in de plaats doen. "Je hebt niet alleen rechten, ook plichten", aldus Hollebecq. "Je moet de regels van de coöperatie volgen en je gedragen als een mede-eigenaar. Ben je ook bereid tijdelijk wat minder te verdienen, als het morgen slecht gaat? Wil je een extra bijdrage leveren, als er geïnvesteerd moet worden?"

“De interesse zal alleen maar toenemen, naarmate coöperaties hier beter bekend worden. Een groeiende groep mensen wil ondernemen, maar niet alle nadelen alleen dragen. En jonge mensen willen andere vormen van organisatie” besluit Hannes.

Dit artikel past in een reeks over ‘Radicale Vernieuwers’.