HOTA en impact advocaten hertekenen het systeem als werkerscoöperatie

De advocatuur staat bekend als een sector waar hiërarchie en competitie er diep zit ingebakken. “In veel kantoren is het simpel: de vennoten zitten bovenaan de apenrots. De rest moet vooral hard werken en mag weinig ambitie tonen,” zegt Marleen Denef. In 2019 besloot Marleen met een aantal gelijkgestemde collega’s impact advocaten op te richten. Het kantoor focust zich op vzw’s, stichtingen of coöperaties die actief zijn in de social profit en sociale economie.

Ook qua structuur besloten ze het radicaal anders aan te pakken door te kiezen voor een werkerscoöperatie. Marleen: “We begonnen met vijf advocaten, intussen zijn we met negen. Allemaal zelfstandigen, met uitzondering van één bedrijfsjurist, die er bewust voor koos om in loondienst te werken. We wilden van meet af aan een plek creëren waar mensen gelijkwaardig samenwerken, en waar je kan groeien als mens én als jurist.”

Ook bij HOTA, een bio-ecologisch bouwbedrijf met specialisatie in houtskeletbouw, lag er een duidelijke overtuiging aan de basis van hun organisatievorm. “Onze oprichters leerden elkaar in 2004 kennen tijdens een opleiding houtbewerking bij de VDAB, en wilden samen een bedrijf starten”, vertelt Thomas De Maeseneer. “Maar dan niet als baas en werknemer. Wel als gelijken. Op een infoavond hoorden ze voor het eerst over coöperaties, en dat idee sprak hen aan. Meer dan 20 jaar later organiseren we ons nog altijd op die manier, zelfs nu ons team flink gegroeid is.”

Als we vragen wat volgens Marleen en Thomas hét grote voordeel is van een werkerscoöperatie, dan is het antwoord unaniem: gelijkwaardigheid.

Dat een werkerscoöperatie het beste van twee werelden met elkaar combineert, is ook de ervaring van Thomas. “Als zelfstandige kan je helemaal op je eentje ondernemen, maar dan moet je wel alles zelf doen: marketing, administratie, offertes maken… Ofwel werk je ergens als werknemer, maar heb je weinig zeggenschap. Bij ons zit het er ergens tussenin."

Hoe zorg je ervoor dat de betrokkenheid van je vennoten hoog blijft, zelfs wanneer je team groeit? "Dat is een uitdaging", geeft ook Thomas toe. “In theorie ben je allemaal gelijk en heeft iedereen evenveel zeggenschap, maar merk je toch dat nieuwkomers zich wat terughoudender opstellen tegenover anciens. Ook bij impact advocaten beseffen ze dat gedeeld eigenaarschap geen evidentie is. “Een valkuil is dat het een kakelkabinet wordt,” glimlacht Marleen.

Geen evidentie, uiteraard, maar wel diverse motivaties: “Er zijn tal van redenen waarom mensen kiezen voor een werkerscoöperatie. Omwille van het gedeeld eigenaarschap en verantwoordelijkheidsgevoel bij de medewerkers-aandeelhouders, hun betrokkenheid en de continuïteit van de onderneming. Voor medewerkers is een werkerscoöperatie een manier om te delen in de lusten, maar uiteraard ook in de lasten, en vooral ook om meer inspraak te krijgen. Voor zelfstandigen kan het een piste zijn om de nadelen van het ondernemerschap niet alleen te hoeven dragen. Tenslotte kan het ook een slimme manier zijn om je onderneming over te dragen aan de volgende generatie. Want, waarom niet verkopen aan je medewerkers?”; aldus Hannes Hollebecq, adviseur coöperatief ondernemen bij Cera.

Lees het volledige artikel op socialeinnovatiefabriek.be